Temperacja stroju pianina to w skrócie procedura strojenia pianina w odpowiedni sposób. Tak aby zapewnić równy rozstaw dźwięków w skali muzycznej. Jest to najbardziej praktyczne rozwiązanie, pozwalające na uniwersalne i wszechstronne wykorzystanie pianina w różnych stylach muzycznych.
Temperacja – co to takiego?
Temperacja polega na ustaleniu prawidłowego współbrzmienia poszczególnych interwałów (interwał to odległość między dźwiękami). Można stroić pianino korzystając z różnych interwałów: kwint i oktaw, kwint i kwart, tercji i sekst oraz tercji, kwart i kwint. Temperację przeprowadza się w strefie temperacji – dwunastu dźwiękach, zwykle w obrębie oktawy A0, A1. Następnie, ustalone odległości między dźwiękami powiela się na przestrzeni pozostałych oktaw.
Obecnie stosuje się głównie system równomiernie temperowany – przyjęty w muzyce europejskiej podział oktawy na 12 równych odcinków w mierze oktawowej. Jeden taki odcinek, jest równy 1/12 oktawy, i nazywany półtonem.
Czy moje pianino potrzebuje temperacji?
W miarę jak pianino jest używane i eksploatowane, może ulec rozstrojeniu, dlatego tak ważne jest regularne strojenie, aby utrzymać odpowiednią jakość dźwięku. Sama procedura temperacji wymaga precyzji i jest zwykle wykonywana przez doświadczonego stroiciela pianin lub technika serwisowego. Temperacja jest istotna, ponieważ pozwala na uzyskanie harmonii i poprawność dźwięków na całym instrumencie, co umożliwia grę w różnych tonacjach i akordach bez fałszowania.
Zanim stroiciel przeprowadzi temperację, ustala on wysokość dźwięku wyjściowego czyli tonu podstawowego – A1. Od 1939r. jego standardowa częstotliwość wynosi 440 Hz. Wcześniej obowiązywał standard paryski wynoszący 435 Hz. Jeżeli instrument jest wiekowy, niekiedy lepiej zostawić zastaną wysokość, nie próbując podwyższać jego stroju na siłę. W ten sposób można uniknąć niebezpieczeństwa szybkiego ponownego rozstrojenia i pękania strun. Dzisiaj możemy również spotkać się z nadawaniem dźwiękowi A1 wysokości 442 Hz. Brzmienie tak nastrojonego instrumentu jest klarowniejsze, bardziej wyraziste. Muzykom grającym na instrumentach dętych i smyczkowych łatwiej jest grać w stroju wyższym, więc aby usprawnić współprace orkiestry, fortepiany również czasem stroi się wyżej.
Odmienną sytuacją jest strojenie podczas napraw takich jak wymiana strun, kołków stroikowych czy płyty rezonansowej. W przypadku nowych kołków stroikowych stroi się metodą ćwiekowania – nasłuchiwaniem brzmienia strun poprzez szarpanie ich palcem. Stroi się wtedy każdy dźwięk o pół tonu wyżej.